رشته پرفیوژنیست

   رشته ی پرفیوژن در مقطع کارشناسی ارشد ناپیوسته :

رشته پرفیوژن رشته ناشناخته ای است که از پیشرفت یکنواختی همراه با دیگر رشته های توسعه یافته در کشور برخوردار نبوده است. این در حالی است که اعمال جراحی قلب بدون حضور پرفیوژنیست ها که مسوولیت نظارت بر عملکرد ماشین های قلب و ریه مصنوعی در حین عمل جراحی را به عهده دارند، امکان پذیر نخواهد بود. با توجه به این که این گروه از افراد در درمان بیماران کرونری و همچنین بیماری های مادرزادی قلبی نقش اساسی را به عهده دارند، لازم است زمینه مناسبی برای انجام مطالعات جدی در این رشته فراهم شود.

در حال حاضر بیش از ۸۰ درصد اعمال جراحی کرونری قلب باز با پمپ انجام می شود...

    

در حال حاضر بیش از ۸۰ درصد اعمال جراحی کرونری قلب باز با پمپ انجام می شود و علاوه بر این، ۹۵ درصد جراحی های بیماری های وراثتی اطفال نیز از طریق پمپ انجام می گیرد. با توجه به کاهش سن بیماری های قلبی در کشور و انجام سالانه بیش از ۳۰ تا ۴۰هزار جراحی قلب در کشور، گسترش و ایجاد زمینه ای مناسب برای درمان این گروه از بیماران بسیار ضروری خواهد بود.

 گسترش اعمال جراحی قلب در کشور نیز تنها به گسترش گروه جراح محدود نخواهد شد، بلکه هرگونه اقدامات انجام شده در این راستا باید بتواند زیرمجموعه های جراحی قلب اعم از پرستاری قلب، بیهوشی و پرفیوژن را که در ارتباط مستقیم با جراح هستند، تحت پوشش خود قرار دهد.

به گفته دکتر اسماعیل اصدق پور، عضو هیات مدیره انجمن جراحان قلب و دبیر اجرایی کنگره، رشته پرفیوژن یا گردش خون خارج از بدنی شاخه ای خارج از طب است که ارتباط صددرصد و هماهنگ با جراحی قلب دارد. در حقیقت اعمال جراحی قلب فقط در مراکز مجهز به دستگاه های گردش خون خارج از بدنی یا قلب و ریه مصنوعی امکان پذیر است. افرادی که با دستگاه های گردش خون خارج از بدنی کار می کنند، پمپیست یا پرفیوژنیست هستند.

 

تقریبا جز تعداد کمی از اعمال جراحی بسته اطفال، دیگر اعمال جراحی قلب اطفال یا وراثتی اطفال با استفاده از دستگاه پمپ قلب و ریه مصنوعی انجام می شوند و در درمان بیماری های دریچه ای قلب بزرگسالان و بیش از ۷۰ تا ۸۰ درصد اعمال جراحی کرونری وجود پمپ قلب و ریه مصنوعی ضروری خواهد بود.

 پس از تشخیص بیماری های قلبی به وسیله کاردیولوژیست یا متخصص قلب اطفال و بزرگسالان، بیمار برای درمان به جراح ارجاع می شود.

در اتاق عمل، تیم جراحی متشکل از جراح قلب، کمک جراح و تکنیسین اتاق عمل و همچنین کمک جراحانی که ورید از پای بیمار جدا می کنند یک ضلع مثلث هستند،

در ضلع دیگر این مثلث گروه بیهوشی شامل متخصص بیهوشی قلب و تکنیسین های بیهوشی قرار می گیرند.

 این در حالی است که گروه پرفیوژن یا کارشناسی که دوره های مخصوص قلب و ریه ی مصنوعی را گذرانده است در ضلع سوم این مثلث قرار می گیرند که هدایت و کنترل دستگاه گردش خونی خارج از بدنی را بر عهده می گیرند.

همزمان با عمل جراحی این گروه باید دستگاه قلب و ریه را آماده و تجهیز کنند. زمانی که جراح شروع به عمل جراحی می کند، این دستگاه آماده می شود. با توجه به این که عمل جراحی دریچه قلب یا بسیاری از اعمال جراحی قلب اطفال و همچنین اعمال جراحی قلب باز با تحرک قلب امکان پذیر نیست، حتما باید ایست قلبی داده شود و گردش خون از مدار بدن خارج گردد و تحت کنترل این دستگاه قرار گیرد. زمانی که گردش خون بیمار به دستگاه قلب و ریه مصنوعی وصل می شود، ریه و قلب از مدار خارج و همه متغیرهایی که با گردش خون و عملکرد ریه سروکار دارند به وسیله این دستگاه تنظیم می شود.

افرادی که با این دستگاه کار می کنند باید نسبت به فیزیولوژی قلب و ریه، کلیه، خون، گردش خون، ساختمان رگ های بدن و همچنین پاسخ بدن نسبت به عوامل خارجی آگاهی کافی داشته باشند.

در کشورهای اروپایی و آمریکایی تحصیلات آکادمیک و دوره های آموزشی خاصی برای این گروه از افراد وجود دارد، اما متاسفانه در ایران شناخت کاملی از این رشته وجود نداشته و از پیش از انقلاب این کار بیشتر به صورت تجربی انجام می شده است.

به گفته دکتر اصدق پور، علی رغم این که پرفیوژنیست ها، در مرکز آموزشی درمانی مانند مرکز قلب شهید رجایی، شریعتی و بیمارستان امام خمینی دوره هایی را طی می کنند، اما پست سازمانی یا جایگاه شغلی خاصی برای آنها در وزارت بهداشت تعریف نشده و متاسفانه رشته ای به این عنوان به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی نرسیده است. از چند سال پیش انجمن پرفیوژنیست ها تشکیل شده است که از انجمن جراحان قلب جدا نخواهد ماند، چرا که جراحی قلب بدون حضور پرفیوژنیست ها امکان پذیر نیست.